ομπλομοφισμός... (μτφρ. Μυρτώ Φίτζιου 1ο βραβείο μετάφρασης Παν/μιο Λομονοσοφ)

Хотя было  уже не рано, но  они успели заехать куда-то по  делам, потом Штольц захватил с собой обедать одного золотопромышленника, потом поехали  к этому  последнему на дачу пить чай, застали большое  общество,  и Обломов из совершенного уединения вдруг очутился в толпе людей. Воротились они домой к поздней ночи.          На другой, на третий день опять, и целая неделя промелькнула незаметно.        Обломов протестовал, жаловался, спорил, но был увлекаем и  сопутствовал другу своему всюду.      Однажды,  возвратясь откуда-то поздно,  он особенно восстал против этой суеты.     - Целые дни, - ворчал Обломов, надевая халат, - не снимаешь сапог: ноги так  и зудят!  Не нравится мне эта ваша петербургская жизнь! - продолжал он,ложась на диван.        - Какая же тебе нравится? - спросил Штольц.      - Не такая, как здесь.      - Что ж здесь именно так не понравилось?      - Все,  вечная  беготня  взапуски,  вечная  игра  дрянных  страстишек… Где  же  тут  человек?  Где его целость? Куда  он скрылся, как разменялся на всякую мелочь?           - Это все старое, об этом тысячу раз говорили, -  заметил Штольц. – Нет ли чего поновее? А впрочем, и то хорошо: по крайней мере, рассуждаешь, не спишь. Ну, что еще? Продолжай.      -  Что продолжать-то?  Ты  посмотри:  ни  на  ком  здесь  нет  свежего, здорового лица...      - Климат такой, - перебил Штольц. - Вон и у тебя лицо измято, а ты и не бегаешь, все лежишь.      - Вот  этот желтый господин в очках, -  продолжал Обломов, - пристал ко мне: читал ли я речь какого-то депутата, и глаза вытаращил на  меня, когда я сказал, что не читаю газет. Рассуждают, соображают вкривь и вкось,  а самим скучно - не  занимает это их; сквозь эти крики виден непробудный сон… Дела-то своего нет. А  избрать  скромную,  трудовую тропинку и  идти  по  ней…      -  Где же наша скромная, трудовая тропинка? - спросил Штольц.      Обломов не отвечал.      -  Ну,  скажи  мне,  какую  бы ты  начертал  себе  жизнь?  -  продолжал спрашивать Штольц.      - Я уж начертал.          - Что ж это такое? Расскажи, пожалуйста, как?      - Как?  - сказал Обломов, перевертываясь на спину и глядя в потолок.  -Да как! Уехал бы в деревню.      - Что ж тебе мешает?      - План не кончен. Потом я бы уехал не один, а с женой.          - А!  вот что! Ну, с богом.  Чего ж ты ждешь?  Еще года  три  - четыре, никто за тебя не пойдет...          - Что делать, не судьба! - сказал  Обломов,  вздохнув.  -  Состояние не позволяет!      - Помилуй, а Обломовка? Триста душ!         - Так что ж? Чем тут жить, с женой?      - Вдвоем, чем жить!      - А дети пойдут?          - Детей воспитаешь, сами достанут; умей направить их так...         - Нет, что  из дворян делать мастеровых! - сухо перебил Обломов.          -  Ну хорошо; пусть тебе подарили бы еще триста тысяч, что б ты сделал? - спрашивал Штольц с сильно задетым любопытством.      - Ну,  приехал  бы  я в  новый, покойно устроенный дом. В окрестности жили  бы  добрые соседи, ты,  например...  Да нет, ты  не усидишь  на  одном месте.      - А ты разве усидел бы всегда? Никуда бы не поехал?      - Ни за что!   И  без   нас  много;  мало   ли  управляющих,  приказчиков,  купцов, чиновников, праздных путешественников, у которых нет угла? Пусть ездят себе!          - А ты кто же?      Обломов молчал.      - К какому же разряду общества причисляешь ты себя?      - Спроси Захара, - сказал Обломов.      Штольц буквально исполнил желание Обломова.      - Захар! - закричал он.      Пришел Захар, с сонными глазами.      - Кто это такой лежит? - спросил Штольц.         Захар вдруг  проснулся  и стороной, подозрительно взглянул на  Штольца,потом на Обломова.      - Как кто? Разве вы не видите?      - Не вижу, - сказал Штольц.      - Что за диковина? Это барин, Илья Ильич.      Он усмехнулся.      - Хорошо, ступай.      - Барин! - повторил Штольц и закатился хохотом.          - Ну, джентльмен, - с досадой поправил Обломов.      - Нет, нет, ты барин! - продолжал с хохотом Штольц.      - Какая же разница? - сказал Обломов. - Джентльмен - такой же барин.      -  Джентльмен  есть такой барин,  -  определил Штольц,  -  который  сам надевает чулки и сам же снимает с себя сапоги.      - Да,  англичанин  сам,  потому  что у  них  не  очень  много  слуг,  а русский...     -  Продолжай же  дорисовывать  мне  идеал  твоей  жизни.  Ну,  добрые приятели вокруг; что ж дальше? Как бы ты проводил дни свои?      -  Ну вот,  встал  бы  утром, - начал  Обломов,  подкладывая  руки  под затылок, и по лицу разлилось выражение покоя: он мысленно был уже в деревне. - Погода прекрасная, небо синее-пресинее, ни одного облачка, - говорил он, -одна сторона  дома  в плане обращена у  меня балконом на  восток, к саду, к полям, другая  -  к деревне. В  ожидании,  пока  проснется жена… Я составляю букет  для жены. Потом иду в ванну или в реку купаться, возвращаюсь – балкон уж отворен; жена в блузе, в легком чепчике.Она  ждет  меня. "Чай готов", -  говорит она.  -Какой поцелуй! Какой чай! Какое покойное кресло!          - Да ты поэт, Илья! - перебил Штольц.         - Да, поэт в жизни, потому что жизнь есть поэзия.Потом можно  зайти  в  оранжерею,  -  продолжал Обломов,  сам  упиваясь идеалом нарисованного счастья.      Он извлекал из воображения готовые, давно уже нарисованные им картины и оттого говорил с одушевлением, не останавливаясь.         - Еще два, три приятеля, все  одни  и  те  же лица.  Начнем вчерашний,  неконченый разговор. Все  по душе! Что в глазах, в словах, то и на сердце! …      - Ты мне рисуешь одно и то же, что бывало у дедов и отцов.      - Нет, не то, - отозвался Обломов, почти обидевшись, - где же то? Разве у меня жена сидела бы за вареньями да за грибами? Разве  била бы девок по щекам?  Ты слышишь: ноты, книги, рояль, изящная мебель?  Гости расходятся: кто удить, кто с ружьем, а кто так, просто, сидит себе...А? Это не жизнь?     - И весь век так? - спросил Штольц.         - До седых волос, до гробовой доски. Это жизнь!      - Нет, это не жизнь!      - Как не жизнь? Чего тут нет? Ты подумай, что ты не увидал бы ни одного бледного, страдальческого лица, никакой заботы, …А  все разговоры по  душе! …      - Это не жизнь! - упрямо повторил Штольц.      - Что ж это, по-твоему?      - Это... (Штольц задумался и искал, как назвать эту жизнь.) Какая-то...      обломовщина, - сказал он наконец.     - О-бло-мовщина!  -  медленно  произнес  Илья  Ильич,  удивляясь  этому странному слову и разбирая его по складам. - Об-ло-мов-щина!      Он странно и пристально глядел на Штольца.      - Где же идеал жизни, по-твоему? Что ж не обломовщина? - без увлечения, робко спросил он. - Разве не все добиваются того же, о чем я мечтаю?      - Не все, и ты сам, лет десять, не того искал в жизни.         - Чего же я искал? - с недоумением спросил Обломов, погружаясь мыслью в прошедшее.      - Как же, - сказал  он, вдруг вспомнив прошлое, - ведь  мы, Андрей,  сбирались  сначала изъездить вдоль  и  поперек Европу,  исходить  Швейцарию пешком,  обжечь  ноги на Везувии, спуститься  в Геркулан. С ума чуть не сошли! Сколько глупостей!..      - Глупостей!  - с  упреком  повторил Штольц. -  Не  ты  ли  со  слезами говорил :"Боже мой! Ужели никогда не удастся  взглянуть  на оригиналы  и  онеметь  от   ужаса,  что   ты  стоишь   перед   произведением  Микельанджело, Тициана и попираешь почву  Рима?       - Да, да, помню! - говорил Обломов, вдумываясь в прошлое. - Ты еще взял меня за  руку  и  сказал:  "Дадим обещание  не  умирать, не  увидавши ничего этого..."      - Помню, - продолжал  Штольц,  - …когда я сделал план поездки за границу, звал заглянуть в германские университеты, ты вскочил, обнял меня и подал торжественно руку:      "Я  твой, Андрей,  с тобой всюду"  - это все твои слова. Ты  всегда был немножко актер.  Что  ж, Илья?  Я  два  раза был  за  границей, выучил  Европу  как свое  имение.  А Россия? Я видел Россию вдоль и поперек. Тружусь...      - Когда-нибудь перестанешь же трудиться, - заметил Обломов.      - Никогда не перестану. Для чего?         - Когда удвоишь свои капиталы, - сказал Обломов.      - Когда учетверю их, и тогда не перестану.      - Так из чего  же, - заговорил он, помолчав, -  ты бьешься,  если цель твоя не обеспечить себя навсегда и удалиться потом на покой, отдохнуть?       - Деревенская обломовщина! - сказал Штольц.- Вон ты  выгнал труд из жизни: на что она похожа? Я попробую приподнять тебя, может быть в последний раз. Если ты  и после этого будешь сидеть вот  тут,  то совсем  пропадешь,  станешь  в тягость  даже себе.  Теперь  или  никогда!  -заключил он.      Обломов  слушал  его, глядя на  него  встревоженными глазами. Друг  как будто подставил ему зеркало, и он испугался, узнав себя.          -  Не брани  меня, Андрей, а лучше  в самом деле  помоги! - начал он со вздохом. -Все знаю, все понимаю, но силы и воли нет. Дай мне своей воли и ума и  веди  меня, куда хочешь. За тобой я, может быть, пойду, а  один  не сдвинусь с места.  Знаешь ли, Андрей, в жизни моей ведь никогда не загоралось никакого, ни спасительного,  ни разрушительного огня? Нет, жизнь моя началась с погасания. Странно, а  это так! С  первой минуты, когда я сознал себя,  я почувствовал, что я уже гасну! Даже  самолюбие  - на  что  оно тратилось? Чтоб  попасть в известный дом? Чтоб князь П* пожал мне руку? А ведь самолюбие - соль жизни! Куда оно ушло? Или я не понял этой  жизни, или она никуда не годится,          - Зачем же  ты не вырвался, не бежал  куда-нибудь, а молча  погибал?  -нетерпеливо спросил Штольц.       - Куда?      - Куда? Да хоть с своими мужиками на Волгу: и там больше движения, есть интересы какие-нибудь, цель, труд. Я бы уехал в Сибирь, в Ситху.      -  Вон  ведь  ты  все какие сильные  средства прописываешь! -  заметил Обломов  уныло.      Штольц еще был под влиянием этой исповеди и молчал. Потом вздохнул.        - Да, воды много утекло! - сказал он. -  Я не оставлю тебя так, я увезу тебя  отсюда!      - Да, поедем куда-нибудь отсюда! - вырвалось у Обломова.      - Завтра  начнем  хлопотать  о  паспорте  за  границу,   потом  станем собираться. Я не отстану - слышишь, Илья?      - Что это, братец, через  две недели, помилуй,  вдруг так!.. -  говорил Обломов.  -  Дай  хорошенько  обдумать  и  приготовиться. А  квартира,  а  Захар,  а  Обломовка?  Ведь  надо  распорядиться…       - Обломовщина, обломовщина! - сказал Штольц, смеясь, потом взял свечку, пожелал Обломову покойной ночи и пошел спать. -  Теперь или никогда - помни!- прибавил он, обернувшись к Обломову и затворяя за собой дверь.

Ιβάν Γκοντσάροφ.   Ομπλόμοβ     Αν και ήδη είχε περάσει η ώρα, πρόφτασαν να παν να κάνουν κάποιες δουλειές , μετά ο Στόλτς κάλεσε έναν μεγαλοεπιχειρηματία με επενδύσεις σε χρυσωρυχεία  να φάνε μαζί βραδινό, μετά πήγανε στο εξοχικό του μεγαλοεπιχειρηματία για τσάι, μαζεύτηκε εκεί όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς, κι ο Αμπλόμοβ βρέθηκε στα καλά καθούμενα από την απόλυτη απομόνωση στην κοσμοσυρροή. Σπίτι τους γύρισαν τα άγρια χαράματα.      Την άλλη μέρα πάλι τα ίδια, την τρίτη μέρα φτου ξανά μανά, πέρασε η βδομάδα και χαμπάρι δεν πήρανε.     Ο Αμπλόμοβ παραπονιόταν, κλαιγόταν, χτυπιόταν αλλά σαν μαγνητισμένος, ακολουθούσε τον φίλο του παντού.     Μια μέρα γύρισαν από κάπου πολύ αργά, κι ο Αμπλόμοβ κήρυξε επανάσταση: τι ήταν αυτά τα σουρτα φέρτα!     -Μέρες ολάκερες, γκρίνιαξε ο Αμπλόμοβ φορώντας την ρόμπα του, δεν βγάζεις τις μπότες σου. Τα πόδια δεν σε φαγουρίζουνε; Δεν μου αρέσει εμένα έτσι που ζείτε εσείς οι πρωτευουσιάνοι, συνέχισε ξαπλώνοντας στο ντιβάνι.     -Και πως σ’ αρέσει να ζεις;     -Πάντως όχι έτσι όπως ζείτε εδώ.     -Και τι σε ενοχλεί πια τόσο πολύ εδώ;      -Τα πάντα, ο αιώνιος ανταγωνισμός σας, το ατέρμονο παιχνίδι των φτηνών παθών.. που είναι ο άνθρωπος μέσα σε όλα αυτά; Που είναι η ακεραιότητά του; Πως χάθηκε, πώς μεταμορφώθηκε σε άθλια μικροπρέπεια;     -Καλά, πάλι τα ίδια; Εκατό φορές τα είπαμε αυτά, παρατήρησε ο Στολτς. Βρες κάτι καινούριο βρε αδρεφε. Άσε, τουλάχιστο δεν κοιμάσαι, σκέφτεσαι: κάτι είναι κι αυτό! Λοιπόν… τι άλλο σ’ ενοχλεί; Για συνέχισε.    -Τι εννοείς, να συνεχίσω; Δες: κανενός το πρόσωπο δεν είναι φρέσκο, καλοζωϊσμένο…     -Το κλίμα φταίει, αντέκρουσε ο Στολτς. Να, κι εσένα άλλαξε η φάτσα σου κι όμως δεν τρέχεις δεξιά αριστερά, όλη την ώρα κοιμάσαι.     -Αυτός ο κιτρινιάρης κύριος, ο γυαλάκιας, συνέχισε ο Αμπλόμοβ, με πλησίασε και ρωτούσε αν διαβάζω τους λόγους του τάδε βουλευτού και γούρλωσε τα μάτια όταν του είπα πως δεν διαβάζω εφημερίδες. Σκέφτονται, το αναλύουν από δω, το αναλύουν από κει, κι ωστόσο πλήττουν -  ούτε καν τους αφορά.   Μέσα απ’ αυτές τις φωνές το καταλαβαίνεις, κοιμούνται ύπνο βαθύ… Δουλειά δεν έχουν. Κι αν διαλέξεις το σεμνό μονοπάτι του μόχθου και το ακολουθήσεις…     -Και πού είναι τέλος πάντων το δικό μας σεμνό μονοπάτι του μόχθου; ρώτησε ο Στολτς.     Ο Αμπλόμοβ δεν απάντησε.     -Εμπρός λοιπόν, πες μου, πώς είχες εσύ κατά νου να ζήσεις τη ζωή σου; Επέμεινε ο Στολτς.     -Το αποφάσισα ήδη αυτό.     -Τι έκανε λέει; Για πες μου σε παρακαλώ πολύ, τι αποφάσισες;     -Τι αποφάσισα; απάντησε ο Αμπλόμοβ στρέφοντας την ράχη του κα ι κοιτώντας το ταβάνι με επιμονή. Ρώτημα θέλει; Θα ‘φευγα στο χωριό.     -Και ποιος σε εμποδίζει να το κάνεις;     -Δεν ολοκλήρωσα το σχέδιό μου. Κι έπειτα, δεν θα ‘φευγα μόνος μου, αλλά με τη γυναίκα μου.     -Α, μάλιστα! Λοιπόν, η πόρτα είναι ανοιχτή και τα σκυλιά δεμένα. Τι περιμένεις; Σε τρία τέσσερα χρόνια καμιά δεν θα θέλει να σ’ ακολουθήσει…     -Τι να κάνω, δεν είναι της μοίρας μου! αναστέναξε ο Αμπλόμοβ – δεν μου  το επιτρέπει η οικονομική μου κατάσταση!     -Συγγνώμη, και η Αμπλόμοβκα; Τριακόσιες ψυχές μένουν εκεί!     -Ε, και; Με τι μέσα θα ζήσουμε εκεί, εγώ και η γυναίκα μου;     -Τι θέλουν για να ζήσουν δύο άνθρωποι!     -Δεν θα κάνουμε και παιδιά;     - Τα παιδιά θα τα διαπαιδαγωγήσεις, θα τα βγάλουν πέρα μόνα τους. Αρκεί να ξέρεις να τους δείξεις…     -Καλέ τι μας λες, από ευγενής να γίνω σκαφτιάς! αντέκρουσε ορθά κοφτά ο Αμπλόμοβ.     -Καλά, καλά… Αν σου δώριζαν κι άλλες τριακόσιες χιλιάδες;, τι θα κανες; Ρώτησε ο Στόλτς  με ξαναμμένη περιέργεια.         -Χμ… θα πήγαινα να μείνω σε ένα νεόκτιστο, άνετο σπίτι, Κοντά μου θα μένανε τα φιλαράκια μου, για παράδειγμα εσύ… Μα τι λέω, εσύ δεν κάθεσαι στ’ αυγά σου.     -Ενώ εσύ θα καθόσουν! Πουθενά δεν θα ταξίδευες;     -Πουθενά! Αρκετός κόσμος υπάρχει ανά την υφήλιο, μπορούν να κάνουν και χωρίς εμάς. Λίγοι είναι οι κυβερνήτες, οι αντιπρόσωποι, οι έμποροι, οι υπάλληλοι, οι τουρίστες,  που τη μια μέρα είναι δω και την άλλη εκεί; Να  παν  αυτοί στου διαόλου τη μάνα, όχι εγώ!     -Και, καλά, αυτοί είναι αυτό που είναι, κυβερνήτες κτλ. Εσύ, τι δουλειά κάνεις;     Ο Αμπλόμοβ σώπασε.     -Σε ποια κοινωνική τάξη κατατάσσεις τον εαυτό σου;     -Ρώτα τον Ζαχάρ, απάντησε ο Αμπλόμοβ. Ο Στόλτς εκτέλεσε την επιθυμία του Αμπλόμοβ κατά γράμμα.     -Ζαχάρ! ούρλιαξε.     Και ήρθε ο Ζαχάρ με γλαρωμένα μάτια απ’ τη νύστα.     -Τι δουλειά κάνει ετούτος δω, που αράζει στο ντιβάνι του καλού καιρού; Ρώτησε ο Στόλτς.     Τινάχτηκε αίφνης απ’ τον ύπνο κι ο Ζαχάρ και λοξοκοίταξε δύσπιστα τον Στολτς κι ύστερα τον Αμπλόμοβ.     -Τι δουλειά κάνει! Καλά δεν βλέπετε;     -Όχι, δεν βλέπω, απάντησε ο Στολτς.     -Είναι ευγενής, ο Ήλια Ήλιτς. Παράξενο σας φαίνεται;     Χαμογέλασε.     -Καλώς, μπορείς να πηγαίνεις.     -Άκου ευγενής! Επανέλαβε ο Στολτς σκάζοντας στα γέλια.     -Ε, τζέντλεμαν είμαι, διόρθωσε ο Αμπλόμοβ απογοητευμένος.     -Α, όχι, α όχι είσαι ευγενής! Επέμενε ο Στολτς γελώντας.     -Και τι διαφέρει; Είπε ο Αμπλόμοβ. Τι τζέντλεμαν τι ευγενής, το ίδιο είναι.     -Τζέντλεμαν είναι ο ευγενής που βάζει τις κάλτσες του μόνος του και βγάζει τις μπότες του επίσης μόνος του, διευκρίνισε ο Στολτς.     -Καλά, οι άγγλοι τις  βάζουν και τις βγάζουν μόνοι τους γιατί δεν έχουν και πολλούς υπηρέτες, αλλά οι ρώσοι…     -Για συνέχισε, περίγραψέ μου ποια είναι για σένα η ιδανική ζωή.  Θα ‘σουν, λοιπόν, με τα φιλαράκια σου. Κι έπειτα; Πώς θα περνούσες τον καιρό σου;     -Χμ… θα σηκωνόμουν το πρωί – άρχισε ο Αμπλόμοβ  σταυρώνοντας τα χέρια πίσω από τον σβέρκο, και στο πρόσωπό του διαγράφηκε μία έκφραση γαλήνης:  ήδη ο νους του ταξίδευε στο χωριό. –Καλοκαίρι, γαλανός, καταγάλανος ουρανός, χωρίς ούτε ένα συννεφάκι , έλεγε, η μια πλευρά του σπιτιού θα βλέπει (έτσι το χω στο σχέδιο) απ’ το μπαλκόνι στην ανατολή, στον κήπο, στα χωράφια, η άλλη στο χωριό. Περιμένοντας να ξυπνήσει η γυναίκα μου … φτιάχνω γι’ αυτήν ένα μπουκέτο λουλούδια. Μετά πηγαίνω στο μπάνιο ή στο ποτάμι να λουστώ, επιστρέφω – το μπαλκόνι ήδη είναι ανοιχτό – η γυναίκα μου φοράει μακρυά μπλούζα και ένα αραχνοϋφαντο σκουφάκι. Με περιμένει. «Το τσάι είναι έτοιμο»  μου λέει. Γλυκύτατο φιλί! Και τσάι! Κι άνετη πολυθρόνα.     -Αλήθεια είσαι ποιητής, Ήλια! παρατήρησε ο Στολτς.     -Ναι, ποιητής στη ζωή, γιατί η ζωή είναι ποίηση. Μετά θα πηγαίναμε ίσως στο θερμοκήπιο, συνέχισε ο Αμπλόμοβ, συνεπαρμένος ο ίδιος από την ιδανική ευτυχία που περιέγραφε.     Ανασκάλευε στη φαντασία του εικόνες, τις ίδιες που χίλιες φορές ως τώρα του είχε περιγράψει, και μιλούσε γι’ αυτές ασταμάτητα, ενθουσιασμένος.      -Δυο τρεις ακόμη φίλοι, τα ίδια πάντα πρόσωπα. Αρχίζουμε τη βραδινή, ατέρμονη συζήτηση. Μιλάει η ψυχή! Τα μάτια, τα λόγια, λένε αυτό που έχεις στην καρδιά !...     -Μου περιγράφεις την ζωή που ζούσαν οι παππούδες μας και οι γονιοί μας.     -Όχι, όχι δεν σου περιγράφω αυτό, αντέτεινε ο Αμπλόμοβ, σχεδόν θυμωμένος, από πού κι ως πού; Θα ασχολούνταν η γυναίκα μου με τα γλυκά και με τα μανιτάρια; Ή θα χαστούκιζε τις υπηρέτριες; Άκου! Μουσική, βιβλία, το πιάνο, κομψά έπιπλα… Οι επισκέπτες φεύγουν, ο καθένας τραβάει το δρόμο του. Άλλος πάει για ψάρεμα, άλλος παίρνει τα όπλα, άλλος, απλά, κάθεται… Αχ… αυτή δεν είναι ζωή;     -Κι έτσι θα πάει το πράγμα συνέχεια; - ρώτησε ο Στόλτς.     -Μέχρι ν’ ασπρίσουν τα μαλλιά μου, μέχρι να πεθάνω. Αυτή είναι ζωή!     -Όχι αυτή δεν είναι ζωή!     -Τι θα πει, δεν είναι ζωή; Τι θα της έλειπε; Σκέψου ότι δεν θα βλεπες ούτε έναν άνθρωπο χλωμό, βασανισμένο, ούτε έγνοιες ούτε φροντίδες …θα μιλούσε η ψυχή!     -Αυτή δεν είναι ζωή! Επέμεινε ο Στόλτς.     -Αλλά, τι είναι, κατά τη γνώμη σου;     -Αρρώστια είναι! Φίλε μου υποφέρεις από … (ο Στόλτς κοντοστάθηκε για λίγο, προσπαθώντας να βρει τον σωστό χαρακτηρισμό για την ζωή του Αμπλόμοβ) κάτι σαν… χρόνια Αμπλομοβίτιδα! είπε εν τέλει.     -Αμπλο-μο-βί-τιδα! Απορημένος, ο Ήλια Ίλιτς πρόφερε αργά αργά, συλλαβιστά τη λέξη,: Αμπλο-μο-βί-τιδα!         Κάρφωσε μ’ ένα μυστήριο, επίμονο βλέμμα τον Στόλτς.     -Και πώς είναι για σένα η ιδανική ζωή, πότε δεν έχεις αμπλομοβίτιδα; ρώτησε διστακτικά, δίχως ενθουσιασμό. Σάμπως όλοι δεν αποζητούν αυτό που εγώ ονειρεύομαι;     -Όχι μόνον δεν το αποζητούν όλοι, αλλά κι εσύ ο ίδιος πριν από δέκα χρόνια δεν ζητούσες αυτό από τη ζωή.     -Και τι ζητούσα; Αμήχανα ρώτησε ο Αμπλόμοβ, και βυθίστηκε με τη σκέψη του στο παρελθόν.      -Τι θα λεγες, είπε, αναθυμούμενος ξάφνου τα τοτινά, αν ξαναρχίζαμε, Αντρέι, τα ταξίδια μας απ’ άκρη ως άκρη στην Ευρώπη. Να γυρίσουμε την Ελβετία με τα πόδια, να κάψουμε τα πόδια μας στον Βεζούβιο, να κατεβούμε στο Ερκολάνο. Για δέσιμο ήμασταν! Τι τρέλες!     -Τρέλες! Επανέλαβε επιτιμητικά ο Στόλτς. Εσύ δεν έλεγες, με δάκρυα στα μάτια «Θέε μου πώς γίνεται κανείς ποτέ να μην μπορέσει να θαυμάσει αυτά τα αριστουργήματα, να μην τον κυριεύει δέος που στέκεται μπροστά στα έργα του Μικελάντζελο, του Τιτσιάνο, που πατά τα χώματα της Ρώμης;»     -Ναι, ναι θυμάμαι, είπε ο Αμπλόμοβ αναπολώντας το παρελθόν. Κι ακόμα μ’ έπιανες από το χέρι και μου ‘λεγες: «ας δώσουμε όρκο να μην πεθάνουμε πριν τα δούμε όλα αυτά…»     -Θυμάμαι, συνέχισε ο Στόλτς. – Όταν σχεδίαζα να φύγω για ταξίδι στο εξωτερικό, σου πρότεινα να επισκεφθούμε τα γερμανικά πανεπιστήμια, πήδηξες απ’ την χαρά σου, με αγκάλιασες και μου σφιξες με επισημότητα το χέρι.     -Είμαι μαζί σου Αντρέι, μαζί σου θα μείνω όπου κι αν πας.- Αυτά όλα είναι δικά σου λόγια. Πάντα ήσουν λίγο ηθοποιός. Πού είναι τώρα όλα αυτά ΄Ηλια; Δύο φορές πήγα ταξίδι έξω, έμαθα την Ευρώπη, την παίζω στα δάχτυλά μου. Και την Ρωσία; Την γύρισα απ’ άκρη ως άκρη. Εργάζομαι…     -Κάποια στιγμή θα σταματήσεις να εργάζεσαι. Παρατήρησε ο Αμπλόμοβ.     -Ποτέ δεν θα σταματήσω. Για ποιον λόγο  να σταματήσω;     -Όταν θα διπλασιάσεις το κεφάλαιό σου, θα σταματήσεις, είπε ο Αμπλόμοβ.     -Κι αν το τετραπλασιάσω πάλι δεν θα σταματήσω.     -Ο Αμπλόμοβ σώπασε για λίγο κι ύστερα πάλι ξανάρχισε. Τότε γιατί αγωνίζεσαι, αν ο σκοπός σου δεν είναι να εξασφαλίσεις τον εαυτό σου μια για πάντα και μετά να ησυχάσεις, να ξαποστάσεις;     -Αμπλομοβίτιδα! Η ακαματοσύνη του χωρικού! είπε ο Στόλτς. –Ορίστε, εσύ εξόρισες τον κόπο από την ζωή σου: πώς την κατάντησες; Προσπαθώ να σε ταρακουνήσω,  ίσως για τελευταία φορά. Αν μετά κι από αυτό μείνεις εδώ, χάθηκες για πάντα, θα γίνεις βάρος ακόμη και για τον ίδιο σου τον εαυτό. Ή τώρα ή ποτέ! κατέληξε.     Ο Αμπλόμοβ τον άκουγε, παρατηρώντας το αναστατωμένο του βλέμμα. Κατά κάποιον τρόπο, ο φίλος του είχε βάλει μπροστά του έναν καθρέφτη, και τρομοκρατήθηκε, αναγνωρίζοντας τον εαυτό του.     -Μην με μαλώνεις Αντρέι, καλύτερα βοήθησέ με, αναστέναξε. Όλα τα ξέρω, όλα τα καταλαβαίνω,  αλλά δεν έχω τη δύναμη, δεν έχω την θέληση να αντιδράσω. Δώσε μου τη θέλησή σου και την εξυπνάδα σου και οδήγησέ με όπου θέλεις. Εσένα ίσως σε ακολουθήσω, αλλά μόνος μου δεν  θα το κουνήσω από τη θέση μου. Ξέρεις, Αντρέι, στην ζωή μου δεν άναψε ποτέ καμία φλόγα, ούτε για να με σώσει, ούτε για να με καταστρέψει. Όχι, η ζωή μου ξεκίνησε σβησμένη. Παράξενο, αλλά έτσι είναι! Από την πρώτη στιγμή, που κατάλαβα τον εαυτό μου αισθάνθηκα πως είναι μέσα μου όλα σβησμένα! Ακόμη και η αυτοεκτίμηση - πού τηνε ξόδεψα; Να πάω στα σπίτια των ευγενών; Να μου σφίξει το χέρι ο πρίγκιπας Π; Κι ωστόσο η αυτοεκτίμηση είναι ο ήλιος της ζωής! Πού χάθηκε τώρα; Ή δεν την κατάλαβα διόλου αυτήν την ζωή, ή πουθενά δεν μπορείς να την χαρείς.     -Και γιατί δεν δοκίμασες να ξεφύγεις, να πας κάπου, παρά αφέθηκες αδιαμαρτύρητα να καταστραφείς; Ρώτησε επίμονα ο Στόλτς.     -Να πάω πού;     -Πού; Να πας στο Βόλγα με τους μουζίκους σου: εκεί η κίνηση είναι μεγαλύτερη, υπάρχουν συμφέροντα, στόχοι, εργασία. Εγώ θα πήγαινα στην Σιβηρία, στον Σίτχ.     -Λοιπόν, εσύ μου προτείνεις πολύ δραστικά μέτρα! παρατήρησε θλιμμένα ο Αμπλόμοβ. Ο Στόλτς βρισκόταν ακόμη κάτω από την επίδραση αυτής της εξομολόγησης και δεν μιλούσε. Έπειτα αναστέναξε.     -Ναι, κύλησε ο χρόνος σαν το νερό! Είπε. Δεν θα σ’ αφήσω έτσι, θα σε πάρω από δω!     -Ναι, να φύγουμε από δω! Του ξέφυγε και του Αμπλόμοβ.     -Αύριο να αρχίσουμε να ασχολούμαστε με τα διαβατήρια, και μετά να ετοιμαστούμε για το ταξίδι. Δεν θα περιμένω ούτε λεπτό, ακούς, Ήλια;     -Τι πράγματα είναι αυτά φίλε μου, μετά από δύο εβδομάδες, για τ’ όνομα του Θεού, έτσι στα ξαφνικά!.. είπε ο Αμπλόμοβ. Ασε να το σκεφτούμε πρώτα καλά και να ετοιμαστούμε. Τι θα γίνει το διαμέρισμα, ο Ζαχάρ, η Αμπλόμοβκα; Πρέπει να βρούμε κάποιον να την διαχειριστεί…     -Αχ αυτή η αμπλομοβίτιδα! έκανε ο Στόλτς χαμογελώντας, μετά πήρε το κερί, ευχήθηκε καλή νύχτα στον Αμπόμοβ και πήγε για ύπνο. Ή τώρα ή ποτέ, να το θυμάσαι αυτό! πρόσθεσε, αποτεινόμενος πάλι στον Αμπλόμοβ, κι έκλεισε πίσω του την πόρτα.

 

Μόνο δεύτερες σκέψεις φίλε, αναγνώστη

Παρτ ουαν

 

Όταν πέφτει το σκοτάδι
Κι όταν είναι συννεφιά
Έρχεται η νοσταλγία
Να μου κάψει την καρδιά
Νοιώθω δίπλα μου πως είσαι
Και μεθάμε με φιλιά
Μα σαν δω πως είμαι μόνος
Ένα δάκρυ μου κυλά
Έτσι μ' όνειρα παρμένος
Με θλιμμένη την καρδιά
Νοσταλγώ τα δυο σου μάτια
Που δε θα ξανάβρω πια 

Παρτ του

Τώρα πια που σιγοσβήνει
η τρελή αγάπη μας εκείνη
κι εφιάλτης έγινες,όμορφο όνειρό μου
πάρε πια το δρόμο σου
κι εγώ το δικό μου

Τίποτε πια δεν μας δένει
και γι' αυτό πριν γίνουμε δυο ξένοι
φίλα με στερνή φορά
κι ύστερα μωρό μου
πάρε εσύ το δρόμο σου
κι εγώ το δικό μου

Ας μην πούμε ούτε συγνώμη
και μπροστά σ' αυτό το σταυροδρόμι
για καλό σου,βέβαια,
και για το καλό μου
πάρε πια το δρόμο σου
κι εγώ το δικό μου

υγ.  Αν μου έλεγε κανείς στα τέλη του καλοκαιριού πως θα συνέβαιναν όλα αυτά πιθανότατα δεν θα του ξαναμιλούσα!

Θέλω να κουρευτείς και να σε ανταμώσω...

'Ακου ρε μάγκα φίλε και από πίσω σκύλε που λέει και ο φίλος, τι μαγική που είναι αυτή η στιγμή, που γυρίζεις αποκαμωμένος από τη μέρα, σκληρή- σάπια- και κοιτάζεσαι στον καθρέφτη βγάζοντας τους φακούς, πλένοντας τα χέρια, τρεκλίζοντας ανάμεσα από νεροχύτη και λεκάνη- εν πάσει περιπτώσει μεταξύ φαινόμενου και καθρέφτη. Στέκεσαι με περισυλλογή, ανοιγοκλείνεις τα μάτια, οι βλεφαρίδες παίζουν και ξαφνικά!!! Ω Κονδύλη!!! βλέπεις, αγαπημένε, τον εαυτό σου όπως δεν τον έχεις ξαναδεί. Τα μάτια στην περίεργη γωνία που είχες συνηθήσει- ίσια, η μύτη λίγο στραβή, τα μάτια αισίως μικρά και ανέκφραστα, τα χείλη διόλου σμυλεμένα, έναν ελαφρύ προγναθισμό, τα δόντια κίτρινα από τσιγάρο- γενικά μία κατάντια. Πόσο ωραίο. Εσύ με τις αμφιβολίες, τις κακεντρέχιες, τον εξαναγκασμό του ωραίου, τον χλευασμό της ματαιότητας, τη φυγοπονία του να τραβίξεις με τσιμπιδάκι τις τρίχες από το πηγούνι. Εισαι εσύ και ξαφνικά το μυαλό σου παίρνει ανάποδες στροφές κάνοντας περίεργους αναστοχασμούς με την Ωραία της ημέρας, την Ίνγκριντ, την Κατρίν, την Σιμόν, την Ρόζα κ.α.

Ο σοφός και πανδαμάτωρ λαός- η συλλογική αφήγηση/ μνήμη φίλε λέει : σ' αγαπώ γιατί είσαι ωραία! Κι εσύ αναρωτιέσαι πόσο, στους φίλους μου αρέσει; Αντικατροπτρίζει το κοινωνικό πρότυπο; Το πρότυπο που έχω εγώ αναγάγει σαν ενιαίο κοινωνικό; Είναι άραγε αυτή;


Φιλε βλέπω τον εαυτό μου στον καθρέφτη ξεκάθαρα μετά από 26 χρόνια. Δεν φταις εσύ ούτε το σεξ απηλ σου. Η φαντασία μου τα φταίει αλλά πάλι καλά που υπάρχει κι αυτή αφού τα φαινόμενα απατούν και απατούν μόνο για μας σαν την καλύτερη ορχήστρα κρουστών που ακούστηκε ποτέ.

Μου αρέσει όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη και με βλέπω καθαρά μέσα από σένα. Μην με δένεις κόμπο να μην σε δέσω κι εγώ. Σ΄αγαπώ γιατί σκέφτομαι πόσο όμορφο βλέπει κανείς τον εαυτό του όταν τον αγαπάν τόσο πολύ. Το δίχως άλλο θα σαι ο ωραιοτερος.

Είσαι;

Έλα φιλιά...

mal du depart..

Και η απορία παραμένει ζώσα. Πως γίνεται κανείς ναυτικός όταν υποφέρει από ναυτία; Εκατοντάδες ισοδύναμα ερωτήματα διαπερνούν τη σκέψη μου αυτή τη στιγμή. Δεν θα αναφερθώ. Θα αφήσω τον ήρεμο και ξεκούραστο στοχαστή να απαντήσει. Ένας φίλος σχετικά με αυτό έλεγε ότι ελευθερία είναι να βρίσκεσαι στο κέντρο της επιθυμίας χωρίς ελπίδα. Είσαι άραγε ελεύθερος όταν λαχταράς να ελπίζεις για κάτι αλλά δεν μπορείς; Κρύωσαν τα χέρια μου εκτός παπλώματος, ανεβάζω γρήγορα τους στίχους, θα κλείσω τα μάτια και θα ονειρευτώ πως θα ήταν αν ήλπιζα...


θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.

Για το Μαδράς τη Σιγκαπούρ τ’ Αλγέρι και το Σφαξ
θ’ αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.

Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ,
οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα `χω πια ξεχάσει,
κι η μάνα μου χαρούμενη θα λέει σ’ όποιον ρωτά:
"Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει"

Μα ο εαυτός μου μια βραδιά εμπρός μου θα υψωθεί
και λόγο ως ένας δικαστής στυγνός θα μου ζητήσει,
κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί,
θα σημαδέψει κι άφοβα το φταίχτη θα χτυπήσει.

Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθειά στις μακρινές Ινδίες,
θα `χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.


υγ. Γιατί να περνούν ήρεμα, παθητικά τα βράδια;

Περνάμε καλά κι αυτό βγαίνει προς τα έξω...

Παρακολουθώντας την ταινία η ζωή της Αντέλ εξάντλησα μέσα μου όλα τα ερωτήματα που έθετε η μικροαστική ηθική μου απέναντι στον ομοφυλόφιλο έρωτα. Ο πιο ρεαλιστικός τρόπος να αφηγηθείς την μεγάλη ιστορία του έρωτα, του πάθους, του πρώτου φιλιού, της συμβίωσης, του κατακερματισμού του είναι στην προσπάθεια της ένωσής του στη σχέση των 2, των αμοιβαίων υποχωρήσεων ή ακόμα- ακόμα των υποχωρήσεων του ενός, τη δυσπραγία του άλλου απέναντι σε αυτό, τη ρήξη, την εγκατάλειψη, την ερωτική βία, τη ζήλεια, το άγχος της απόρριψης, τον φόβο του "άλλου", την απώλεια του ενός από τους δύο που σε προηγούμενο διάστημα είχε συντρίψει κάθε εγωισμό για να υπάρχει ως ένα, την αγάπη και τον φόβο αυτής, τον τρόμο της αιωνιότητας ενός συναισθήματος, το απωθημένο, την παραίτηση, τον θάνατο του έρωτα και τα βήματα σε μία καινούρια ζωή. Υπάρχουν άραγε όλα αυτά που ζούμε σαν στρέιτ στις ομοφυλόφιλες σχέσεις; Δεν εννοώ να πω με αυτό πως υπάρχουν απελευθερωτικά βήματα του έρωτα σε αυτήν την κινηματογραφική αφήγηση. Κάθε άλλο. Αυτό που καθηλώνει τον θεατή είναι ότι συνθέτει την ίδια σκληρή/ τραυματική πραγματικότητα του έρωτα θέτοντας ως πρωταγωνίστριες δυο νέες γυναίκες η μία εκ των οποίων αναζητά ακόμη την έμφυλη ταυτότητά της- η άλλη κατασταλαγμένη απέναντι σε αυτό. Η ταινία παρά την επιμονή της στην ατομικότητα των πρωταγωνιστριών κατάφερε να γενικεύσει μέσα μου τη ιδέα ότι το δράμα του έρωτα είναι το ίδιο ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εμπειρίας, γνώσης του νου. Θέλω να πω πως εύκολα πολλοί δηλώνουμε αντισεξιστές, ελευθεριακοί προς αυτά τα ζητήματα αλλά σπάνια φαίνεται να αντιλαμβανόμαστε βαθειά μέσα μας πως υπάρχουν οι παραπάνω ταυτήσεις στις σχέσεις ίδιας τάξης (δηλαδή έρωτα), ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων. Βουτιά στο επέκεινα και πίσω πάλι. Στο διάλειμα έκανα την κριτική μέσα μου πως πρόκειται για ένα είδος ριάλιτι με την έννοια πως το μοναδικό πράγμα που δεν μας αποκάλυπτε ήταν την πιο βαθιά και μοίχεια σκέψη της Αντέλ. Μετά όμως το διάλειμα κι ενώ περιμένεις μία μορφή κρεσέντο που αναμένεις ότι θα έρθει από το μικροαστικό οικογενειακό περιβάλλον της Αντέλ, ή από τη σύγκρουση με τον κοινωνικό περίγυρο και θα καταλήξει άλλη μία ηθικοδιδακτική ταινία, τελικά ΔΕΝ έρχεται από πουθενά παρά από τις ίδιες τις δύο πρωταγωνίστριες και τη διαδικασία του χωρισμού. Σχετικά ευάλωτη τον τελευταίο καιρό με τις υποδόριες εκφάνσεις του έρωτα, αφέθηκα στην αφήγηση και τους ήχους της ταινίας. Μου άρεσε ο ρεαλισμός της μέσα από τον ήχο της.   Αυτά, γιατί πολύ εκτέθηκα. Καλημέρες.

Γιατί με έναν μαγικό τρόπο φέτος καταφέραμε να προβλέπουμε γεγονότα...

αινιγματικές αυτοκτονίες, παραφράσεις τραγουδιών κ.τ.λ.

Άσχετα αν οι άλλοι μας περιορίζουν λες και είμαστε ναρκομανείς στην απεξάρτηση...Εμείς ανυπόταχτα προβλέπουμε ακόμα μέσα από τα κελιά του εγκλεισμού!

αντίθεση- σύνθεση

Θα ήταν το δίχως άλλο καθαρή παραδοξότητα

...να μην πεθάνει. Πέθανε το λοιπόν και δεν μας άφησε ούτε μισή γλυκιά ανάμνηση, ούτε μισή χαρά, ούτε μισή λαχτάρα. Τώρα εκεί κάπου στα αζήτητα της μνήμης ίσως ξαναφανεί αλλά που καιρός για μνήμες. Λίγο πριν ξεχάσω για πάντα, θα θυμηθώ κάτι τελευταίο, ένα ευφάνταστο βράδυ που είχε δημιουργήσει στην προσπάθειά του να αναχαιτήσει και την τελευταία ελπίδα μέσα του- με μουσική και τζιν. Τότε δεν το κατάλαβα, λίγο αργότερα από μία βδομάδα θα έψαχνα για γιατρό. Βέβαια όλα αυτά τώρα συνέβησαν σε ένα όνειρο, καλοκαιρινό, ζεστό και υγρό, όπως αυτά τα όνειρα που ξυπνάς με γεμάτο το στόμα από πίκρα, οι σιελογόνοι ξεχειλίζουν από ανάγκη για γλυκό, ιδρωμένοι μέχρι και οι λαγόνες και το κεφάλι λες κι έχει χτυπήσει εκατοντάδες φορές σε ντουβάρι - ένα όνειρο που δεν θες να ξαναδείς ούτε και πρόκειται. Ήθελε να γίνει ναυτικός. Καλά ταξίδια.

Έκκληση ρε γαμώτο

Κενό το μικρό είναι
Κενό. Όλο δεν και μην.
Απέμεινε εν ημίν κενό μέγα.

Here I am again Back on the corner again Back where I belong Where I've always been Everything the same It don't ever change I'm back on the corner again In the healing game...

απέραντη λαχτάρα with no future διαθέσεις

Για τα πρωινά που θα ρθουν τραγουδώντας αυτό το τραγούδι- για τα χέρια μας που δεν θα μπορούν ν' αγγίξουν όποτε θέλουν το σώμα, για τα χείλια μας που θα σταφιδιάσουν περιμένοντας ένα φιλί και για τα μάτια που θα παραδωθούν στον υγρό και βασανιστικό ύπνο του ζεστού καλοκαιριού χωρίς να έχουν αντικρίσει μέσα στη μέρα αυτό που επιθυμούν.

Μετά βεβαιότητος το παρακάτω

Ένας φίλος κάποτε μου είχε πεί

πως ο Αναγνωστάκης δεν ανήκει στους ποιητές της μάχης. "Ο γιατρός δεν πέθανε πάνω στο μολύβι και στο χαρτί" είχε πει. Και όντως ο Αναγνωστάκης συνταξιοδοτήθηκε από την ποίηση. Και ναι ίσως και το ποίημα "επιτύμβιον" να ήταν μία αυτοαναφορικότητα. Πιο πολύ από όλα όμως μου αρέσει ένα ποίημα που άρεσε σε έναν άλλον φίλο παλιακό, που ήταν βλάχος στην καταγωγή και του αρέσαν τα σταράτα λόγια ακόμα και στην ποίηση. Και είναι το εξής:

Ο ΣΤΟΧΟΣ

Το θέμα είναι τώρα τί λες
Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ώς εδώ
Μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας

Το θέμα είναι τώρα τί λες.

 

 

 

 

Εγώ πάντοτε όταν μετέφερα σε χαρτί το συγκεκριμένο ποίημα έβαζα ένα ερωτηματικό κι έδιωχνα την τελεία. Εμένα παρόλα αυτά ο Μανόλης μου αρέσει γιατί μπορούσε να περιγράψει και να περιτριγυρίσει την ήττα και τις όψεις της ήττας μέσα από μεγάλες εσωτερικές νίκες. Άραγε οι άνθρωποι που είναι τόσο φυσιολογικά εξοικειωμένοι με την ήττα δεν μας γοητεύουν περισσότερο; Είναι εκεί που πατάμε για να φωνάξουμε δυνατά VENCEREMOS.

Στην αυθόρμητη κοπελιά της ΕΡΤ με τα κόκκινα νύχια και τα μπισκότα.

Θα' ρθουν μέρες, άγριες μέρες που οι αλήθειες θα σκίζουν σαν σφαίρες και οι νίκες άγιες νίκες, σαν μαχαίρια θα βγουν απ' τις θήκες. Και να το άκουγες παλιά αυτό το τραγούδι, θα αναρωτιώσουν σε ποια συγκυρία θα μπορούσες να το πεις και να ταιριάζει απόλυτα. Παλιά λοιπόν, πριν πέντε χρόνια το ταυτίζαμε με προσωπικές στιγμές, έναν γκόμενο που χάσαμε, ένα βράδυ που απογοητευτήκαμε, έναν φιλικό τσακωμό, μία χαμένη εμπειρία, αχνά στο μυαλό το κοινωνικό του ζητήματος. Είχαμε τα αντάρτικα να μας θυμίζουν τη λαχτάρα για μια άλλη κοινωνία. Πριν από δύο με τρία χρόνια, το τραγούδι αυτό ξεκινήσαμε να το ακούμε ελαφρως τί πιο κοινωνικά. Το τραγουδούσαμε σε καμιά συναυλία, όχι και τόσο πορωμένα. Σχεδιάσαμε ένα μεγάλο καζάνι στο μυαλό μας και ρίξαμε μέσα τις αυτοκτονίες, την ανεργία, τον αποκλεισμό, το φασισμό που γιγαντώθηκε, τα πογκρόμ, τα σκάνδαλα, τις ημερομηνίες που δεν μας άφησαν να πάρουμε αέρα, τις επιστρατεύσεις των απεργών, τις απεργίες που χτυπήθηκαν βάναυσα, τα κοινωνικά κινήματα που χάθηκαν στη σκόνη των τηλεοπτικών παραθύρων, που θάφτηκαν από τα κεντρικά δελτία κ.ο.κ. και το ταυτίσαμε με τις άγριες μέρες. Οι νίκες σχεδόν πουθενά. Το δεύτερο ημιστοίχιο αποσιωπήθηκε και η σκέψη δεν βρήκε ταύτιση. Έτσι αυτό το τραγούδι έρχεται σήμερα- ποιος ξέρει άραγε αν αύριο θα είναι ακόμη πιο ταιριαστό;- να ταυτίσει την κοινωνική στιγμή "σαν μαχαίρια που θα βγουν απ΄τις θήκες". Οι άγριες μέρες έφτασαν, 3000 εργαζόμενοι εν μία νυκτί στο δρόμο της ανεργίας, της επισφάλειας, της οργής, της απογοήτευσης, 30.000 αλληλέγγυοι έξω από το ραδιοτηλεοπτικό μέγαρο συγκεντρώνονται μέσα σε 5 ώρες. Και κάπου εδώ είναι που το δεύτερο ημιστοίχιο αρχίζει και ταυτίζεται με μία λογική σκέψη. Όλα τα μεγάλα ονόματα που έμειναν ζωντανά πέρασαν μέσα σε αυτές τις ώρες- μέχρι να σταματήσει η ΕΡΤ να εκπέμπει, από το δεύτερο πρόγραμμα. Ο κόσμος αμείωτος και συνεχώς αυξανόμενος και συνεχώς όλο και πιο πολιτικοποιημένος- όλο και πιο οργανωμένος- όλο και πιο μεθοδικός συρρέει εκεί. Στο κέντρο αγώνα. Κι εκεί που ο κοινωνικός αυτοματισμός της χουντικής ελλάδας σπρώχνει τους εργαζόμενους της ΕΡΤ στο δρόμο, ο κοινωνικός αυτοματισμός της αλληλεγγύης, της ελπίδας ίσως ακόμα- ακόμα και του συναισθηματισμού χτυπάει κόκκινο. Οι άγριες μέρες του πολιτικού συστήματος ξέσπασαν για την Ελλάδα. Μαζί όμως ξέσπασε και μία αδιαμφισβήτη νίκη. Η νίκη της αλληλεγγύης. Όλο αυτό που φοβόμασταν- ο κλαδισμός, το ο καθένας τον εργασιακό του χώρο, ο καθένας το τσαρδάκι του, η εξατομίκευση άρχισαν σιγά σιγά να ραγίζουν και πίσω από τον κοινωνικό καθρέφτη του ατομισμού φάνηκε η ανάγκη για συλλογικό χτύπημα. Φαντάσου τώρα να είσαι μόλις απολυμένος στο γραφείο σου, να μαζεύεις τις μολυβοθήκες, τους φακέλους σου, το πισί σου και να κατεβαίνεις μόνος το ασανσέρ της μόνιμης εξόδου. Αυτοί οι άνθρωποι δεν βρέθηκαν σε αυτήν την κατάσταση. Η αλληλεγγύη του κόσμου τους γλίτωσε από αυτό το καταράκωμα. Βγήκαν από το ασανσέρ μαζικά, και απ' έξω αντίκρυσαν ένα πλήθος από όλους τους εργασιακούς χώρους- με ή χωρίς δουλειά να τους αγκαλιάζει κι ας μην άνοιγε πιο πριν ακόμη και την ερτ και να τους δείχνει τον δρόμο, αυτόν της συλλογικότητας, της απεργίας, της αντίστασης, της ανυπακοής, της χειραφέτησης. Δεν ξέρω ποιο ακριβώς θα είναι το αποτέλεσμα όλων αυτών. Η στάση πάντως του λαού- το μόνο σίγουρο- είναι ότι πρέπει να είναι η ίδια για όλα τα κοινωνικά κομμάτια που βιώνουν και θα βιώσουν τον εργασιακό αποκλεισμό και το "άδειασμα" των ημερών μας. Αυτό μας έδειξε πως θα πρέπει να βαδίζουμε με αυτόν τον τρόπο. Έτσι ρίχνονται κυβερνήσεις. Έτσι τους φτάνουμε στα πολιτικά τους όρια, έτσι τους αδειάζουμε από τα πολιτικά τους γραφεία. Η αδύνατη αυτή εργαζόμενη, με το αθλητικό μπλουζάκι, τα κόκκινα νύχια και το ανοιχτό κουτάκι μπισκότα που κλαίει πάνω από την κονσόλα τη στιγμή που πέφτει παγκόσμια το σήμα της δημόσιας ελληνικής τηλεόρασης θα σταματήσει να κλαίει όταν αντικρύσει αυτό που την περιμένει έξω. Ίσως και να συνεχίσει να κλαίει όχι πλέον από πικρία και θλίψη μα από συγκίνηση για το πλήθος που την περιμένει και που είναι το μόνο που πραγματικά σεβάστηκε και μοιράστηκε την αγωνία της και την κατάσταση στην οποία περιήλθε. Και είναι αυτοί που για καιρό δεν χαιρετούσε στον δρόμο αγχωμένη για να φτάσει πάνω από αυτήν την κονσόλα, είναι αυτοί που δεν πρόλαβε να πιει ένα ποτό για να ξυπνήσει νωρίς την επόμενη ημέρα, είναι αυτοί που απολύθηκαν και ίσως κάποια στιγμή να τους αγνόησε. Αν συνεχίσει να κλαίει δώστε της το χέρι και κατεβάστε την να ακούσετε μαζί το τραγούδι του Μικρούτσικου. Η άγια νίκη θα είναι πως την επόμενη φορά θα είναι κι αυτή στο δρόμο μαζί με τους απολυμένους της κοινωνίας. Και αυτό πλέον, το ξέρει πολύ καλά.

Οι φίλοι μου στη Ρόδο

H Γαλάτεια η σοφή
Ο Αντώνης το ταλέντο
Ο Σάββας ο παραμυθάς
Ο Κώστας ο εκκεντρικός
Η Έλενα η πολυπράγμων
Ο Στέργιος ο καλός
Ο Σουδάν ο γρήγορος 
Ο Μανώλης ο νοσταλγός
Η Κωνσταντίνα η κοριτσάρα
Η Βαλεντίνα που θα φτάσει ψηλά
Ο Στάθης ο κάπελας 

Είναι οι πρωταγωνιστές του μικρού θιάσου που ανεβάσαμε φέτος, 1081 χιλιόμετρα νότια και ανατολικά της Θεσσαλονίκης, με τίτλο "Μικρές, βροχερά θαυμάσιες μέρες".
Σας περιμένω 1081 χιλιόμετρα βόρεια για ένα encore...

 Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες
ψάχνω κουράγιο μήπως και ονειρευτώ
Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες
καλή ευκαιρία μήπως και μαγευτώ.
Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες
έτσι μπράβο να σ' ακούω να μιλάς.
Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες.
Τι ωραίο να κλαίς και να γελάς.
Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες.
Να ονειρεύεσαι, να μη ξεχνάς.
Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες.
Να μη φοβάσαι και να γερνάς.

Μετοχή Παθητικού Παρακειμένου του ρήματος ΑΠΩΘΩ

Θυμάμαι μία Άνοιξη, αρχές άνοιξης όμως που καθόμουν για καφέ με έναν φίλο, μιλούσαμε για τον Καζαντζάκη και τη λαχτάρα του για τον θάνατο και τη ζωή, κάπου σε ένα καφέ της Ναυαρίνου. Προσπαθούσαμε να δώσουμε διέξοδο στις αγωνίες μας μέσα σε ένα καζάνι μαθηματικών, φυσικής, "φιλοσοφίας του χρόνου και του είναι" και λογοτεχνίας. Άπειροι και άμπυροι συζητούσαμε και διαφωνώντας συμφωνούσαμε κάτω από έναν ήλιο που έβγαζε ακόμη δόντια. Θα ήταν λίγο αργότερα όταν θα έψαχνα να τον βρω να του μιλήσω για τον χρόνο που δεν κυλάει και το είναι που μας άφησε χρόνους, οδηγώντας μας με στέρεα βήματα σε μία απροσδιόριστη λαχτάρα για τον θάνατο. Δεν τον βρήκα πουθενά. Ακούστηκε πως τρύπωσε στην κανονικότητα με μία απροσδιόριστη λαχτάρα για ζωή. Ας είναι ελαφρύ το πέπλο της που τον σκεπάζει. Το μόνο τραγούδι που θα μπορούσαμε να είχαμε ακούσει μαζί και με τη συγκεκριμένη εκτέλεση.

Επάρατος χρόνος

Είναι κάποια τραγούδια που τα μαθαίνεις χωρίς να τα έχεις ακούσει ποτέ μόνος σου αλλά τα ξέρεις από πάντα γιατί το τραγουδούσε κάποιος σε ακατάληπτο χρόνο κι εσύ τελικά το έχεις αποστηθίσει, με μικρά λάθη στον στίχο, λίγες παραφωνίες. Όπως όταν ήσουν παιδί ή μωρό, επαναλάμβανες χωρίς προσοχή λόγια που άκουγες από εδω κι από εκεί, δεν σου έλεγαν τίποτα όλα αυτά αλλά κάποιες φορές σε άκυρο χωροχρονικό προτασιακό σύμπαν τα ενσωμάτωνες στο λόγο σου χωρίς βέβαια να ταιριάζουν στο συμφραστικό πλαίσιο. Τότε ήταν χαριτωμένο και οι άλλοι γελούσαν με την παιδική ευστροφία. Τώρα είναι νοσταλγικό. Έτσι τώρα, περπατούσα στο σαλόνι και μου ήρθε στο στόμα αυτό κι ενώ δεν το έχω ακούσει ποτέ, το τραγουδώ λες και είναι από τα αγαπημένα μου. Δεν είναι. Είναι αγαπημένο τραγούδι ενός αγαπημένου κι επομένως διπλά αγαπημένο. Και κοίτα να δεις που μου έρχονται κι άλλα τέτοια τραγούδια..

μετεωρίζομαι, μετεωρίζεσαι, μετεωρίζεται

Περπατάω στη μύτη του νησιού. Και οι δύο θάλασσες μου φαίνονται ρηχές. Τα γόνατά μου λυγίζουν και ξανασηκώνονται από ντροπή. Ο ήλιος εδώ είναι θαμπός και κιτρινιάρης και ο ουρανός ομιχλώδης. Έχω ζαλίσει τον κόσμο με τα καιρικά φαινόμενα- ωστόσο πρώτη φορά καταλαβαίνω την οριστική και καταλυτική επίδραση του καιρού. Ο ήλιος εδώ σε κάνει να κρυώνεις. Η Τουρκία απέναντι μου φαίνεται γιορτινή και τα νησάκια που όλοι καμαρώνουν στα καλοκαιρινά διακοπο-περιοδικά πιο μόναχικά κι από τους βάλτους της λιμνοθάλασσας στο Μεσσολόγγι. Η ζωή περνάει στο φάσμα της ασυνέχειας και το ντελίριο είναι μόνιμη κατάσταση. Ο ύπνος είναι βαρύς. Τα όνειρα ακόμη πιο ρηχά και σάπια και ξυπνάς τόσο ιδρωμένος και μούσκεμα από τα σάλια που κυλάνε στο μαξιλάρι. Η υγρασία τρυπάει πρώτα από όλα το μυαλό και ύστερα τα πόδια και γι αυτό όταν στέκεσαι στην προβλήτα, στη μύτη του νησιού νιώθεις αυτόν τον άσχημο μετεωρισμό που δεν έχει να κάνει με την ανεμελιά της φαντασίας και της ονειροπόλησης αλλά με την κούραση που σου προκαλεί το μεταφυσικά υγρό κλίμα. Όλα μοιάζουν τόσο κουραστικά και αργά. Ξυπνάω, βάζω το ραδιόφωνο να παίζει το τρίτο πρόγραμμα και τη στιγμή που λέω να σηκωθώ από το κρεβάτι μία έντρομη δύναμη με πιέζει προς το στρώμα. Τότε δεν μπορώ να σηκώσω ούτε τα χέρια μου ούτε τα πόδια μου και μένω άδυναμη προς οποιαδήποτε μορφή κίνησης σε στάση παθητικά ανάσκελα. Οι ερωτευμένοι δάσκαλοι του ξενοδοχείου μου θυμίζουν ξανά μικρες μορφές ζωής. Οι δάσκαλοι των 800 ευρώ που πηδιούνται τα πρωινά και το βράδυ στις 8 με 9 γιατί μετά πρέπει να μαγειρέψουν για την επόμενη ημέρα, να σιδερώσουν το πουκαμισάκι μετά τις απειλές του υπουργείου για εργασιακή ευπρέπεια. - Είναι νησί εδώ, μικρή κοινωνία και ο νόμος απαράβατος. Σαν τις μητέρες μας που μας τηλεφωνούν και δεν ξέρουν τι να κάνουν, πως να μας αγγίξουν, να μας πουν ένα τρυφερό λόγο και να μας ηρεμήσουν, λέγοντάς μας πως θα τελειώσει. Μας συμβουλεύουν να ντυνόμαστε καλά, να τρώμε και να διασκεδάζουμε και λίγο. Νιώθω ότι μας λυπούνται. Εκεί γονατίζω. Να φτάνεις 25 χρονών και να σε λυπούνται οι πενηντάρηδες γιατί ξέρουν πως δεν ζεις. Απλά αναμένεις τη μετάθεση. ΜΕΤΑΘΕΣΗ. Κι έπειτα έρχεται έκεινη η απαράδεκτη ώρα που η θάλασσα φουσκώνει κι ενώ έχεις σιχαθεί να ακούς το κύμα να χτυπάει στα βράχια, έχεις σιχαθεί να βλέπεις τη θάλασσα σου μοιάζει τόσο γοητευτική και ελκυστική. Ξανασκέφτεσαι το βάθος. Είναι βαθιά; Μήπως ρηχά; Δυστυχώς δεν μπορείς να προσεγγίσεις το βάθος. Είναι τόσο μπερδεμένα τα νερά από το κύμα και το αντιμάμαλο. Έχουν ένα χρώμα γαλαζοπράσσινο ξεφτισμένο και δεν βλέπεις ποτέ τον ΠΑΤΟ. Αυτή η θάλασσα μου θυμίζει τα μάτια της Άννας, της γνωστής "γκιόσας". Έτσι τα φαντάζομαι όταν το ξαναδιαβάζω. Ξεφτισμένο, αχνό γαλάζιο. Σαν να υπερισχύει το λευκό και η κόρη- το χρώμα του ματιού να βασανίζεται να υπάρξει. Έτσι λοιπόν, αδυνατώντας να προσεγγίσεις τον πάτο, απογοητεύεσαι. Εκεί ξαφνικά θυμάσαι λίγο- λίγο, αδρά θα έλεγα, μάτια. Μάτια φιλικά, μάτια αγαπημένων, μάτια που δεν ανταμώνονται κι ενώ έχεις γυρίσει πλάτη στο ερώτημα, με ένα λίγο μεγαλύτερο βήμα απομακρύνεσαι από την προβλήτα. Τώρα αρχίζεις να επανέρχεσαι. Η μνήμη εδώ είναι μελάνωμα: όσο το αφήνεις στην αλμύρα τόσο ξεφτίζει. Τα μάτια γίνονται πιο πολλά, βγάζουν σώμα, πρόσωπο και κυρίως χέρια. Είναι αυτά που σε πιάνουν τελικά από το μπράτσο και σε ανεβάζουν χωρίς την παραμικρή σκέψη για τα επόμενα πενήντα μέτρα. Φτάνεις στο ξενοδοχείο, ανοίγεις την πόρτα πάντα προς τα έξω, μπαίνεις μέσα και αναρωτιέσαι - Μα είναι δυνατόν; ΕΓΩ; Γιατί; Πως θα μπορούσα; Τότε, κι ενώ ελπίζεις όλο αυτό να ήταν ένας βαθύς- βαθύς μεσημεριάτικος ύπνος κι ένας εφιάλτης απ' τον οποίο έντρομος σε λίγο θα ξυπνήσεις, χάνεις και αυτό το στοίχημα. Κάθεσαι στην καρέκλα και από τότε που μπήκες δειλιάζεις να ρίξεις το βλέμμα σου στη θάλασσα. Μόνο ακούς μονότονα το κύμα. Και είναι αυτό που μοναδικά επιβεβαιώνει όλα τα προηγούμενα. ΚΟΥΡΑΓΙΟ

Προς το χαλάζι, τους κεραυνούς και τα λοιπά φαινόμενα που ούτε αυτά δεν υποχωρούν...

Δεν έχει πια ζωή

Δεν έχει πια ζωή εδώ στα περιβόλια
μοιάζουν με τ’ άδεια καφενεία που με χτίκιασαν.
Δεν έχει πια ζωή εδώ στα περιβόλια.
Τη νύχτα βρέχει σκοτωμούς.

Πώς να θερίσω μουσικές
βουνά και σπίτια με δικάζουν στα πραιτώρια,
βλέπω τα δέντρα μου κι αυτά μαστιγωμένα
και τα πηγάδια μου φαρμακωμένα
και τα πουλιά μου σαν καημός
δεκαπεντασύλλαβος.

Δεν έχουν πια ζωή αυτά τα ερημονήσια
μοιάζουν με τ’ άδεια τα ξωκλήσια που ερήμωσαν.
Δεν έχουν πια ζωή αυτά τα ερημονήσια.
Τη νύχτα βρέχει σκοτωμούς.

Γι’ αυτό θ’ αφήσω εγώ αυτά τα περιβόλια,
θα βγω να πάρω τα στενά της θάλασσας
μα δεν μπορώ.

                                                                

Προς τους β/βα ανέμους των 8 μποφόρ που δεν εξασθενούν

Έξω ο βοριάς σφυρίζει

κ΄είμαι μοναχός

με σβυστό το μαγκαλάκι

μένω ο φτωχός


γύρισε κι άναψε το μαγκαλάκι

όπως μου τ΄αναβες καθε βραδακι


Στης αγάπης μας τη στάχτη

ψάχνω προσπαθώ

μήπως κι εύρω καμμιά σπίθα

για να ζεσταθώ


γύρισε κι άναψε το μαγκαλάκι

όπως μου τ΄άναβες κάθε βραδάκι


Είναι κρύο αυτό το βράδυ

πέφτει και η βροχή

και νεκρό χωρίς μαγκάλι

θα μ΄εύρουν την αυγή


γύρισε κι άναψε το μαγκαλάκι

όπως μου τ΄άναβες καθε βραδακι


Κατάσταση: Κάτω από το κλίμα της γενικότερης έλλειψης... 1089km νοτιοανατολικά της ζωής και της χαράς.
Υπομονή : εξασθενεί

Καλό πράμα λέμε...μιλάει το τραγούδι!

Λιώνουν τα μάτια μου στο φως της τηλεόρασης
Με νανουρίζει μια στριμμένη μελωδία
Όσοι περνούν τη χώρα της απόγνωσης
παθαίνουν αμνησία.

από τη Ρόδο, τη χώρα της απόγνωσης, σας στέλνω αμνησία...

Και στη φωτιά που μ’ έριξες, τίποτα δε με σώνει